De zorg: een grote maatschappelijke kwestie voor velen, een persoonlijke zorg vooral voor wie het financieel lastig heeft

Nieuwsbericht | 28-06-2019 | 09:04

• De negatieve trend in hoe men vindt dat het in Nederland gaat, zet niet verder door.
• Meer Nederlanders verwachten een gelijke of beter economie.
• Steun voor investeringen in het klimaat fors afgenomen.
• Waardering van de politiek hangt meer samen met tevredenheid over de economie dan met tevredenheid over de eigen financiën.

Thema: Zorgen over de zorg

• Mensen zijn ongerust over het personeel, de hoge kosten, de kwaliteit van de ouderenzorg, de wachtlijsten, bureaucratie en de grote macht van verzekeraars.
• Bezorgdheid breed gedeeld, maar verschillen in ervaren impact op het eigen leven.
• Voor de aanpak van de hoge zorgkosten, kijkt men vooral naar de overheid, verzekeraars en farmaceuten.
• Mensen blijven solidariteit en toegankelijkheid in de zorg belangrijk vinden.

Dit zijn de belangrijkste uitkomsten van het tweede Kwartaalbericht van 2019 over het Continu Onderzoek Burgerperspectieven (COB). Het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) besteedt hierin aandacht aan de stemming in Nederland en opvattingen over politieke en maatschappelijke kwesties. Dit kwartaal is er aandacht voor de publieke opinie over de gezondheids- en ouderenzorg.

Negatieve trend in stemming tot stilstand gekomen

De afgelopen twee kwartalen werd men iets minder positief over de richting die Nederland opgaat. De economische stemming werd met name vorig kwartaal negatiever. Die trend zet dit kwartaal niet door: 73% verwacht de komende twaalf maanden een gelijke of betere Nederlandse economie (vorig kwartaal was dit 67%). Oordelen over de eigen financiële positie en toekomst en het vertrouwen in politieke instituties zijn stabiel. Al met al lijkt de negatieve trend in de publieke stemming het afgelopen jaar te zijn gestabiliseerd, maar of dit duurzaam is, zal de komende kwartalen moeten blijken.

Klimaat urgenter probleem; steun voor investeringen in het klimaat fors afgenomen

‘Klimaat en milieu’ wordt  sinds eind 2016  steeds vaker spontaan genoemd als maatschappelijk probleem genoemd. Dit kwartaal noemt 22% het onderwerp, eind 2018 was dat 14% en eind 2016 6%.

Toch is de steun voor investeringen in het milieu en internationale klimaatproblemen dit kwartaal fors afgenomen: van 46% naar 38%. Men heeft de indruk dat Nederland zijn steentje al bijdraagt en dat, vooral wat de vermindering van het gasverbruik betreft, de politiek wellicht wat te hard van stapel loopt. Vermoedelijk houdt dit verband met het klimaatakkoord dat begin dit jaar gesloten is en waarin al een heel pakket aan maatregelen is gepresenteerd. Voor sommigen is het nu dus wel even genoeg of zelfs al te veel, terwijl anderen juist extra maatregelen op prijs stellen.

In vergelijking met een jaar geleden zijn Nederlanders het vaker ‘zeer eens’ óf ‘zeer oneens’ met de stelling: ‘Nederland moet meer dan nu bijdragen aan de oplossing van internationale klimaatproblemen’. Dit gaat ten koste van het aantal mensen dat zegt neutraal te zijn. Het klimaatdebat lijkt de afgelopen kwartalen dus op stoom te zijn geraakt.

Hogeropgeleiden tevredener met politiek en democratie

Lageropgeleiden en hogeropgeleiden verschillen minder van elkaar in tevredenheid met het eigen leven (een 7 en een 7,4 als rapportcijfer) dan in tevredenheid met het functioneren van de democratie en in waardering voor de Haagse politiek: lageropgeleiden geven dan gemiddeld een punt lager als rapportcijfer (4,9 en een 5,9). De waardering van de Haagse politiek hangt meer samen met de tevredenheid met de nationale economie dan met de tevredenheid met de eigen financiële situatie.

Thema: Zorgen over de zorg

Zorgen over de zorg: over hoge kosten, personeel, ouderenzorg en wachtlijsten

De gezondheidszorg en ouderenzorg worden vaak genoemd als urgent thema. 75% vindt dat er meer geld uitgegeven moet worden aan het verbeteren van de zorg. Mensen zijn ongerust over het personeel (te weinig personeel, hoge werkdruk, laag salaris), de hoge kosten, de kwaliteit van de ouderenzorg, de wachtlijsten, bureaucratie en de grote macht van verzekeraars. Mensen zijn positief over de kwaliteit van de (medische) zorg, de kennis en kunde van de mensen die er werkzaam zijn en het feit dat de zorg voor iedereen toegankelijk is.

Ongerustheid breed gedeeld, maar verschillen in ervaren impact op het eigen leven

Dat de gezondheidszorg een belangrijk maatschappelijk probleem is, wordt breed gedeeld. Vrouwen en ouderen noemen het wel vaker dan mannen en jongeren, maar de verschillen naar opleidingsniveau zijn bijvoorbeeld beperkt. Er doen zich wel verschillen voor, als we kijken in hoeverre mensen zich persoonlijk zorgen maken over hun zorg in de toekomst. Hogeropgeleiden en jongeren maken zich daarover veel minder persoonlijke zorgen. Mensen in een financieel kwetsbare positie zijn vaker persoonlijk bezorgd. Van de mensen die ontevreden zijn over hun financiële situatie is 44% bezorgd dat zij in de toekomst niet de medische zorg krijgen die zij nodig hebben, 53% is bezorgd dat zij op hun oude dag niet de ouderenzorg krijgen die ze nodig hebben. Van de mensen die tevreden zijn over hun eigen financiële situatie is dat respectievelijk 24% en 35%.

Mensen blijven solidariteit in de zorg belangrijk vinden

Mensen leggen de schuld van de hoge zorgkosten vooral bij de marktwerking, de macht van zorgverzekeraars en de farmaceutische industrie, verspilling van medicijnen en te veel bureaucratie. Als dat wordt aangepakt, dan kan de zorg goedkoper denkt men. In de enquête en groepsgesprekken over betaalbaarheid van de zorg blijkt de brede toegankelijkheid van de zorg steeds een belangrijk punt. Men hecht veel waarde aan solidariteit tussen ziek en gezond en tussen hogere en lagere inkomens. 67% vindt het oneerlijk om de hoge zorgkosten vooral te laten betalen door de mensen die zorg nodig hebben. Men wenst geen tweedeling in de zorg, maar heeft het idee dat die op dit moment wel aan het ontstaan is.

Zorg en onbehagen: stijgende kosten levensonderhoud en tweedeling

De zorgen over de zorg staan niet op zichzelf. Mensen plaatsen ze binnen de context van de steeds duurdere kosten van het levensonderhoud en een groeiende tweedeling tussen mensen met wie het goed gaat en die hun weg kunnen vinden in Nederland en mensen die buiten de boot vallen.

Het SCP doet sinds 2008 het COB voor het kabinet op verzoek van de Voorlichtingsraad. De enquête is dit kwartaal gehouden tussen 1 april en 5 mei 2019. Op 16 en 18 april vonden groepsgesprekken plaats. In de kwartaalberichten komt ook ander opinieonderzoek aan bod. Dit kwartaal zijn de onderzoekers Josje den Ridder, Pepijn van Houwelingen, Sjoerd Kooiker en Paul Dekker.

Meer informatie?

Heeft u vragen of wilt u meer informatie? Dan kunt u contact opnemen met Josje den Ridder, telefoon 06 15 24 68 48 of via e-mail: j.den.ridder@scp.nl. Ook kunt u contact opnemen met onze persvoorlichter, Anouk de Wit, telefoon 06 27 33 95 70 of via e-mail: pers@scp.nl.