Planbureaus: Gedeeltelijk thuiswerken en online-onderwijs houden druk op OV beheersbaar
Door voor werk en onderwijs te kiezen voor gedeeltelijk thuisblijven en beperkt op pad te gaan, kan de druk op het openbaar vervoer de komende tijd beheersbaar blijven. Burgers en bedrijven ervaren dan minder negatieve gevolgen van het volledig thuisblijven. Stimuleren van de fiets door bijvoorbeeld het (tijdelijk) creëren van extra fietspaden kan het gebruik van bus, metro en tram verminderen. Dat adviseren het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL), het Centraal Planbureau (CPB) en het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) aan het kabinet.
In hun analyse zijn de planbureaus uitgegaan van het door de overheid aangegeven maximum van 40 tot 50 procent van de OV-capaciteit van voor de crisis. Het lastigste zal zijn om voldoende afstand te bewaren bij het in- en uitstappen en daar genoeg tijd voor te nemen op de perrons.
Ongeveer de helft van de woonwerkverplaatsingen in het OV wordt doorgaans gemaakt door mensen die ook vanuit huis kunnen werken. Als deze reizigers thuisblijven, betekent dat een forse reductie van het aantal passagiers in de ochtendspits.
Volledig vanuit huis werken en studeren kan volgens de planbureaus echter leiden tot grotere sociaaleconomische verschillen in de samenleving. Ook zal thuisblijven een langeretermijneffect hebben op de kwaliteit van zowel werk als onderwijs. Wanneer deze thuiswerkers éénmaal per week een dag naar het werk gaan én de gekozen dag goed over de week gespreid wordt, zal dat de druk op de spits nog steeds binnen de perken houden.
Meer en verfijnder onderzoek en monitoring is nodig om de OV-capaciteit per regio en route optimaal te benutten. Vervoersbedrijven spelen daarbij een centrale rol. Om het gebruik van het openbaar vervoer verder terug te brengen, kunnen aanvullende maatregelen worden onderzocht, zoals het introduceren van een reserveringssysteem voor (langere) treinritten.
In de analyse is het autogebruik buiten beschouwing gebleven, omdat de planbureaus verwachten dat minder gebruik van het OV slechts een beperkt effect zal hebben op het autogebruik. Het gebruik van de auto is door de coronamaatregelen al gedaald en daalt waarschijnlijk verder door recessie als gevolg van corona. Bovendien heeft lang niet iedereen die het OV wil mijden een auto ter beschikking.
De notitie van PBL, CPB en SCP aan het kabinet volgt op een eerste op 28 mei gepubliceerde gezamenlijke analyse van een herstel uit de coronacrisis. Het RIVM leverde input vanuit zijn specifieke expertise.