Planbureaus pleiten voor samenhangend herstelbeleid gericht op herstel én transitie
Verbind het herstelbeleid voor de korte termijn aan langetermijndoelen op het gebied van brede welvaart en andere maatschappelijke opgaven: van steun naar herstel én transitie. Dat hebben de drie directeuren van de planbureaus CPB, PBL en SCP vandaag geadviseerd aan informateur Mariëtte Hamer. Het gesprek met de informateur stond in het teken van de gevolgen van de coronacrisis en de weg naar transitie van crisis naar herstel. De planbureaus achten het van belang nu al de eerste lijnen uit te zetten voor een duurzaam herstelbeleid, nu de samenleving steeds meer open gaat.
De drie directeuren gaven de informateur vanuit hun eigen werkterrein de volgende aandachtspunten mee:
Vanuit het perspectief van de kwaliteit van de leefomgeving vraagt de voortgang van het klimaatbeleid, de aanpak van de stikstofcrisis en de bestrijding van het woningtekort het meest dringend aandacht. Alle drie de vraagstukken zijn voorwaardelijk voor toekomstbestendig herstel. Het PBL heeft in dat verband een aantal concrete suggesties gedaan: investeren in een verduurzaming van de infrastructuur, in gebiedsspecifieke stikstof- en natuurmaatregelen en in publieke voorzieningen voor een volgende duurzame fase van verstedelijking.
De keuzes op het gebied van budgettair, fiscaal en economisch beleid moeten worden gewogen vanuit het perspectief van brede welvaart, adviseert CPB. Ook is het advies om de begroting niet structureel extra te belasten, met het oog op de onzekerheid over de langetermijngevolgen van de coronacrisis en om te voorkomen dat de lasten worden verschoven naar toekomstige generaties. Voor de korte termijn is het belangrijk dat het huidige steunbeleid zo snel mogelijk plaatsmaakt voor herstelbeleid, waaronder kwijtschelding van schulden van levensvatbare bedrijven.
Voor het sociaal herstelbeleid is het noodzakelijk verbinding te maken met de grote opgaven die er al lagen in de samenleving. SCP lichtte daar vandaag een paar specifieke kwesties uit die om actie vragen. Bijvoorbeeld de kwaliteit van onderwijs, zoals het terugdringen van kansenongelijkheid en investeren van personeel; de toegankelijkheid en beschikbaarheid van zorg in het sociaal domein; en, kansen voor kwetsbare groepen op de arbeidsmarkt en de kwaliteit van werk. Daarbij is een realistisch beeld nodig over wat burgers kunnen en willen doen in hun dagelijks leven. Dat draagt bij aan sociale cohesie en vertrouwen.
Het advies aan de informateur is in lijn met het advies dat de planbureaus in februari 2021 aan het kabinet deden.