Werkgevers worstelen met aanpak werkstress en inclusie
Werkgevers kampen al een tijd met de krapte op de arbeidsmarkt. Ondanks de grote vraag naar personeel staan mensen met een arbeidsbeperking nog vaak aan de kant. Naast het werven is ook het behouden van personeel nog steeds problematisch. Voor veel organisaties is de hoge werkdruk van medewerkers een groot knelpunt en werkgevers zijn zich onvoldoende bewust van discriminatie op de werkvloer. De goede intenties en afspraken op collectief niveau - zoals de Banenafspraak - zijn lang niet altijd terug te zien in de dagelijkse praktijk. Dit concludeert het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) in de vierde editie van ‘Arbeidsmarkt in kaart: werkgevers’, een langlopend onderzoek onder werkgevers dat vandaag verschijnt.
De vele openstaande vacatures in allerlei sectoren - de zorg, het onderwijs, logistiek, ict, techniek – zijn dagelijks voelbaar in de Nederlandse samenleving. Uit dit SCP-onderzoek Arbeidsmarkt in kaart: werkgevers waar tussen de 1500 en 2800 werkgevers aan deelnemen, blijkt dat organisaties steeds meer problemen hebben om nieuwe medewerkers aan te trekken. Maar ook het vasthouden van personeel is een knelpunt. Gevolg is dat de werkdruk bij werknemers hoger wordt en werkgevers zich machteloos voelen om werkstress tegen te gaan.
Banenafspraak vaak nog onbekend
Ondanks de krappe arbeidsmarkt hebben mensen met een arbeidsbeperking nog altijd een relatief kleine kans op werk. Het onderzoek laat zien dat in 2021/22, net als in eerdere jaren, minder dan één op de vijf werkgevers mensen met een arbeidsbeperking in dienst had. Van de bevraagde werkgevers is 70 procent niet op de hoogte van de Banenafspraak tussen overheid en werkgevers- en werknemersorganisaties om banen te creëren voor mensen met een arbeidsbeperking. Het aandeel werkgevers dat zich niet verantwoordelijk voelt om deze groep aan te nemen, nam zelfs licht toe: van 23 naar 29 procent. Hun bereidheid zou volgens de werkgevers toenemen als er regelingen zijn om de risico’s van ziekteverzuim op te vangen. Dat die regelingen al bestaan, weten veel werkgevers echter niet.
Onvoldoende bewust van discriminatie
Het verschil tussen de intentie van werkgevers en de alledaagse gang van zaken op de werkvloer zien we ook terug bij het streven naar een inclusieve werkcultuur. Uit de resultaten van het onderzoek komt naar voren dat werkgevers veel waarde hechten aan inclusiviteit en diversiteit en zeggen veel aandacht te geven aan het tegengaan van discriminatie. Volgens een ruime meerderheid van de werkgevers komt discriminatie in de eigen organisatie weinig voor, maar dat beeld klopt niet met de bevindingen van het SCP-onderzoek Ervaren discriminatie in Nederland II uit 2020. Daaruit blijkt dat (potentiële) medewerkers discriminatie ervaren bij de werving- en selectieprocedure, op de werkvloer of bij contractverlengingen en promoties. Werkgevers lijken zich onvoldoende bewust te zijn dat discriminatie ook onbedoeld in de eigen organisatie kan optreden.
De intentie om vrouwen naar hogere en topfuncties te laten doorstromen, wordt slechts deels waargemaakt in de praktijk. Het aandeel vrouwen in top- en managementfuncties blijft nog steeds achter bij mannen terwijl voor het eerst sinds de start van het Arbeidsvraagpanel meer dan de helft van alle werknemers vrouw is en één op de vijf werkgevers zegt prioriteit te geven om meer vrouwen op hogere functies te hebben.
Geen invloed op hoge werkdruk
Dit werkgeversonderzoek laat tevens zien dat individuele werkgevers niet weten hoe ze de werkdruk kunnen verlagen. Hoge werkdruk en stress spelen een grote rol bij werk gerelateerd ziekteverzuim. In 2021/2022 was het ziekteverzuim significant hoger dan voorgaande jaren, hoewel het grootste deel niet werk gerelateerd was. Hoewel bijna alle werkgevers zich verantwoordelijk voelen voor het tegengaan van werkstress, geeft één op de drie aan dat zij geen invloed heeft op de mate van ervaren werkstress bij werknemers. Opvallend is ook dat een derde van de werkgevers vindt dat werknemers die veel werkstress ervaren, niet geschikt zijn voor het werk dat ze doen.
Doorwerken na pensioenleeftijd
Werkgevers zijn over het algemeen positief over het functioneren en de productiviteit van de oudere werknemers in hun personeelsbestand. Toch vindt vier op de tien werkgevers doorwerken na de pensioengerechtigde leeftijd nog niet wenselijk, ondanks de krappe arbeidsmarkt. Het aandeel dat hier positief tegenover staat, nam het afgelopen decennium wel toe tot ruim een kwart van de werkgevers.
De vierde editie van ‘Arbeidsmarkt in kaart: werkgevers’ gaat over wat werkgevers doen aan personeelsbeleid in de periode tot en met 2021/’22. De onderzoeksresultaten zijn te vinden op digitaal.scp.nl.