Uitkomsten ‘Verschil in Nederland’ nu ook internationaal beschikbaar
Het Engelstalig wetenschappelijk tijdschrift PLOS ONE* heeft een artikel gepubliceerd met daarin een nieuwe analyse van de eerste editie van het ‘Verschil in Nederland’-project van het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP). De benadering die is gevolgd om de hedendaagse klassenstructuur te bepalen is uitgebreider onderbouwd; er zijn nieuwe methoden gebruikt; en er wordt ingegaan op het verband tussen sociale klassen en kenmerken die tot nu toe onderbelicht bleven, zoals de waarden die mensen aanhangen. De analyses bevestigen en verdiepen de inzichten over de klassenstructuur in Nederland. Het artikel ‘A contemporary class structure: Capital disparities in the Netherlands’ maakt de bevindingen van het SCP-project voor het eerst wereldwijd beschikbaar.
Uit eerdere SCP-publicaties kwam naar voren dat de Nederlandse samenleving is opgedeeld in een beperkt aantal sociale klassen. Dat zijn groepen die zich van elkaar onderscheiden door typerende combinaties van economische, sociale en culturele hulpbronnen, plus hun gezondheid en aantrekkelijkheid (‘persoonskapitaal’). In het artikel is nagegaan of de verschillen tussen de sociale klassen gelieerd zijn aan andere kenmerken. Die kenmerken zijn nu voor het eerst gelijktijdig en in onderlinge samenhang geanalyseerd. Dan blijkt dat de klassenstructuur niet alleen samenhangt met andere vormen van ongelijkheid – combinaties van beroepsgroepen, verschillen in geslacht en migratieachtergrond - maar eveneens (en los daarvan) met leeftijdsgroepen. Dit laatste duidt erop dat de klassenstructuur ook verschillen weerspiegelt tussen cohorten (het jaar dat men is geboren, van school gaat, de woningmarkt betreedt etc.) en in de verouderingspatronen bij de sociale klassen.
Ook bevestigt de analyse het verband tussen sociale klassen en politieke opvattingen, het welbevinden, en de waarden en ervaringen van mensen. Klassen met weinig kapitaal hebben doorgaans negatievere opvattingen over politiek en samenleving, zijn minder vaak gericht op waarden als ‘jezelf verbeteren’ en hedonisme, en rapporteren minder tevredenheid over hun leven en meer problemen om rond te komen van hun geld. Dit geeft aan dat de klassenverschillen in hulpbronnen zijn verweven met sociale cohesie-vraagstukken.
Het artikel eindigt met drie beleidsaanbevelingen. Die liggen in het verlengde van adviezen die het SCP eerder gaf:
- investeer in de hulpbronnen die mensen nodig hebben bij cruciale overgangen in hun leven (zoals selectiemomenten in het onderwijs, de arbeidsmarkt betreden en verlaten, een gezin stichten, een verslechterende fysieke gezondheid als men ouder wordt);
- zorg voor een goede coördinatie en integratie van de regels en organisaties in de publieke sector;
- en waarborg dat het basisniveau van voorzieningen voor iedereen toereikend is, met zo nodig aanvullingen voor mensen in bijzondere omstandigheden.
Lees hier het artikel ‘A contemporary class structure: Capital disparities in the Netherlands’, door SCP-onderzoekers Cok Vrooman, Jeroen Boelhouwer en Mérove Gijsberts.
*PLOS ONE is een publiek toegankelijk peer-reviewed wetenschappelijk tijdschrift.