Nieuw essay SCP-directeur: Overheid, geef burgers een gelijkwaardige rol aan de ontwerptafel van beleid
Uit onderzoek van het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) blijkt dat veel mensen in ons land een grote afstand ervaren tot de overheid. Ze hebben het gevoel dat de overheid niet weet wat er bij hen speelt en de problemen van ons land niet oplost. In een nieuw essay geeft SCP-directeur Karen van Oudenhoven-van der Zee aan wat er nodig is om de verbinding tussen burgers en de overheid te herstellen. Zij pleit voor een gelijkwaardige rol van burgers en beleidsmakers aan de ontwerptafel van beleid. Om samen in gesprek te gaan over oplossingen voor de grote uitdagingen waar we als samenleving voor staan.
Het essay ‘Burgers gelijkwaardig aan de ontwerptafel van beleid’ verschijnt vandaag, tijdens het slotsymposium ter gelegenheid van het 50-jarig bestaan van het SCP. In dit essay beschrijft Karen van Oudenhoven hoe de overheid in verbinding blijft met de samenleving en tot oplossingen komt die aansluiten bij de leefwereld van mensen.
Karen van Oudenhoven: “Veel mensen ervaren op dit moment een gebrek aan controle en erkenning. Ze zijn onzeker over welke kant het op gaat met ons land. Deze gevoelens zien we vooral bij mensen die zich moeilijk kunnen redden; in een samenleving waarin verschillen groter zijn dan we soms denken. Dat zorgt voor gepolariseerde opvattingen en scepsis jegens de overheid.”
Het is volgens Van Oudenhoven dan ook van belang dat de politiek met een heldere toekomstvisie komt: een ‘Groot Verhaal voor Nederland’. Die visie zou moeten gaan over wat we in de samenleving van waarde vinden en hoe we met elkaar willen samen leven. Dat geeft houvast en richting. Door die visie als kompas te gebruik bij beleidskeuzes wordt beleid integraler en beter uit te leggen aan burgers. Dat voorkomt dat angst gaat overheersen en brandstof wordt voor onbehagen, weerstand en polarisatie.
In haar essay schrijft Van Oudenhoven dat als burgers en overheid gelijkwaardig aan de ontwerptafel van beleid zitten, er niet alleen meer verbinding ontstaat, maar dat het ook zorgt voor betere oplossingen. Samen kunnen burgers en beleidsmakers werken aan de cultuurveranderingen die nodig zijn om grote transformaties te realiseren die onder meer op het gebied van klimaat en de zorg nodig zijn. Als gedeeld eigenaar van maatschappelijke problemen, maar ook van de oplossing.
Die gelijkwaardigheid vraagt om een open blik, ook in situaties waarin je als overheid te maken krijgt met opvattingen die ongemakkelijk zijn, of sterk met elkaar botsen. Om als samenleving niet het ene perspectief boven het andere te plaatsen, maar de verschillende stemmen in de democratie serieus te nemen.
Karen van Oudenhoven: “Zorgen dat burgers en beleidsmakers samen aan de ontwerptafel van beleid zitten, klinkt misschien als een zware opgave, als nóg harder werken. Maar eigenlijk is het juist een pleidooi voor meer achteroverleunen en meer actie en energie halen uit de samenleving zelf. Dat kan door te benutten wat er al gebeurt: bij decentrale overheden, sociale initiatieven, coöperaties en het bedrijfsleven. Door die krachten echt te bundelen wordt het mogelijk de investeringen te doen die nodig zijn om de maatschappelijke uitdagingen effectief te lijf te gaan.”