Aandachtspunten voor goed overheidshandelen tijdens en na crises
Gisteren is de vliegramp met vlucht MH17 herdacht. De rol en kracht van herdenking en betekenisgeving van een dergelijke nationale crisis kunnen van grote waarde zijn om collectief trauma binnen de culturele gezamenlijke geschiedenis te plaatsen. Dit is één van de inzichten die het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) deelt in de kennisnotitie ‘Overheidshandelen tijdens en na crises’. Door het vormgeven van een nationaal herdenkmoment door de overheid van een impactvolle gebeurtenis, kan een crisis blijvend erkend en herdacht worden.
De kennisnotitie richt zich op de gevolgen van overheidshandelen tijdens en na crises voor het vertrouwen van burgers in de overheid en signaleert een aantal aandachtspunten. In het kader van de herdenking van de MH17-ramp lichten we één onderdeel hiervan uit.
Het is belangrijk om erbij stil te staan dat het vertrouwen van burgers in de overheid niet in een vacuüm wordt gevormd. Eerdere ervaringen met crises en/of overheidshandelen spelen hierbij een belangrijke rol. De overheid moet leren van het verleden voor de toekomst en daarom rekening houden met de bredere culturele, economische en politieke context waarin verschillende soorten crises zich voordoen.
Het belang van betekenisgeving en herdenking mogen hierbij niet worden onderschat. Deze kunnen veel verschillende culturele uitingsvormen hebben, zoals standbeelden, gedenkplaatsen, kunstwerken en ceremonies, maar ook aan rituelen, boeken, documentaires en tentoonstellingen.
Herdenkingen, zoals die van de MH17-ramp gisteren, kunnen bijdragen aan het vertrouwen van burgers in de overheid. Want door met elkaar in gesprek te gaan en te blijven, worden crises blijvend erkend en herdacht. Herdenkingen bieden een gelegenheid om een collectief trauma in de culturele gezamenlijke geschiedenis van een samenleving te plaatsen.