Eén op de zes Nederlanders kampt met stapeling van problemen
Eén op de zes volwassenen in ons land heeft te maken met een stapeling van problemen. Uit onderzoek van het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) dat vandaag verschijnt, blijkt dat deze mensen bijvoorbeeld weinig financiële middelen hebben en geen sociaal netwerk om problemen het hoofd te bieden. Daarnaast toont het SCP-onderzoek aan dat ruim één op de tien ouders van minderjarige kinderen met zo’n stapeling van zorgen of problemen kampt. Naast zorgen over de opvoeding of ontwikkeling van hun kinderen, hebben zij ook andere problemen. Om mensen die hulp nodig hebben goed te ondersteunen, is het belangrijk dat gemeenten alert zijn of mensen een stapeling van problemen hebben en moeten zij hun ‘redzaamheid’ niet overschatten.
Vorig jaar riep het SCP met het rapport ‘Uitdagingen in het sociaal domein’ gemeentebesturen op om meer aandacht te hebben voor mensen met complexe problemen. Vandaag verschijnen twee nieuwe publicaties waarmee het SCP inzicht geeft in deze groep: het onderzoeksrapport ‘Zicht op zorgen’ en het deelrapport ‘Meer zicht op ouders’.
Kans op meer problemen door inflatie
Het SCP-onderzoek Zicht op zorgen laat zien dat één op de zes volwassenen problemen heeft op drie of meer terreinen. Dat kunnen problemen zijn met algemene dagelijkse handelingen, in het gezin, met het sociale netwerk, met het zelfstandig kunnen voeren van een huishouden, financiën, gebrekkige administratieve vaardigheden en op het gebied van werk. Door de inflatie en hogere energieprijzen bestaat de kans dat deze groep groter wordt, hoewel dit afhankelijk is van (internationale) ontwikkelingen en beleidsmaatregelen.
Weinig hulpbronnen maakt kwetsbaar
Mensen met een stapeling van problemen hebben relatief weinig hulpbronnen zoals financiële middelen, opleiding, gezondheid, veerkracht en eigen regie. Daardoor bevinden ze zich relatief vaak in een kwetsbare situatie en kunnen ze vaak minder goed meedoen in de samenleving. Ongeveer een op de tien mensen bevindt zich in een dergelijke kwetsbare situatie. Ze voelen zich ook vaker eenzaam en zijn minder tevreden over hun leven dan anderen. De rol van een tekort aan hulpbronnen in de ongelijkheid tussen groepen, bleek ook uit de recente SCP-publicatie Eigentijdse ongelijkheid.
Mensen in een kwetsbare situatie hebben niet altijd ondersteuning nodig. Vaak redden zij zichzelf. Maar dat is wel afhankelijk van de hulpbronnen die zij tot hun beschikking hebben. Hulpbronnen zijn dus van wezenlijk belang om problemen het hoofd te bieden.
Ouders met stapeling van zorgen
Het SCP-onderzoek Meer zicht op ouders toont aan dat ruim één op de tien ouders met minderjarige kinderen te maken heeft met een stapeling van zorgen of problemen op tenminste drie gebieden. Zij hebben bijvoorbeeld niet alleen zorgen over de opvoeding of ontwikkeling van hun kinderen, maar ook geldzorgen en zitten in een sociaal isolement. Ouders met een stapeling van zorgen of problemen beschikken vaak over weinig hulpbronnen en kunnen vaak niet terugvallen op hun netwerk.
Maatwerk en betere toegankelijkheid
Beide onderzoeken onderstrepen het belang van een brede blik op het dagelijks leven van mensen en het leveren van maatwerk bij hulp en ondersteuning. Er dient daarbij niet alleen naar de problemen van mensen gekeken te worden, maar ook naar de hulpbronnen waar zij over (kunnen) beschikken. Zo kan het voor gemeenten en hulpinstanties zinvol zijn om in te zetten op het versterken van hulpbronnen van mensen. Niet alleen op financieel gebied, zoals inkomen, maar ook op persoonlijk gebied, zoals veerkracht en regie. Op langere termijn zou dit de draagkracht van mensen mogelijk kunnen vergroten zodat zij beter kunnen omgaan met zorgen of problemen.
Daarnaast is het belangrijk dat mensen beter toegang tot ondersteuning hebben en dat de drempels die mensen ervaren om in aanmerking te komen voor voorzieningen in het sociaal domein worden weggenomen. Daarbij moet de informatievoorziening breder toegankelijk en eenvoudiger zijn. Informatie is soms alleen digitaal beschikbaar, aanvraagformulieren zijn ingewikkeld en het stelsel is complex.