De overheid verhoogt het wettelijk minimumloon en gekoppelde uitkeringen per 1 januari 2023 met 10%. Dit was oorspronkelijk gepland als extra verhoging om armoede tegen te gaan. Nu gaat het vooral helpen om de koopkracht van lage inkomens te beschermen tegen de sterke inflatie. Helpt deze verhoging misschien mensen niet alleen op financieel gebied, maar ook bij andere welvaartsonderdelen, zoals gezondheid of welzijn? Het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) onderzoekt in het project Verhoging van minimumloon en bijstand als wondermiddel voor de brede welvaart van de lage inkomensgroep? de effecten van de verhoging. Het project is een ex-ante analyse van de gevolgen van de beleidswijziging in 2023/2024 voor inkomen, gezondheid en welzijn.
Effect op gezondheid en welzijn
Een laag inkomen heeft niet alleen financiële gevolgen. Mensen met een laag inkomen hebben vaker een achterstand in gezondheid en welzijn. Daardoor leven ze gemiddeld korter. Is het verschil in inkomen ook de oorzaak van verschillen in gezondheid en welzijn? Hoeveel helpt de verhoging van het minimumloon en de uitkeringen die daaraan gekoppeld zijn? En zijn er ook niet-financiële welvaartseffecten van de verhoging aan te wijzen?
Het SCP maakt een analyse in drie stappen om deze vragen te beantwoorden. De onderzoekers kijken eerst of eerdere inkomenswijzigingen effect hebben gehad op gezondheid en welzijn van mensen met lage inkomens. Daarna berekenen ze de inkomenswijzigingen door de geplande minimumloon- en uitkeringsverhoging. Dat doen ze voor een representatieve steekproef van de Nederlandse bevolking. Met beide uitkomsten berekent het SCP in de derde stap de mogelijke doorwerkingseffecten van het inkomensbeleid op de niet-financiële welvaartsonderdelen.
“Mensen met een laag inkomen hebben met meer te maken dan met alleen weinig geld. Ze hebben gemiddeld een slechtere gezondheid, minder sociale participatie en een lager gevoel van welzijn. Zou verhoging van het minimumloon en de bijstand een sleutel kunnen zijn om al deze achterstanden aan te pakken? Onze voorlopige bevindingen laten hieraan twijfelen…” - Projectleider Christian Geppert
Dit levert het op
Met dit project brengt het SCP verwachte welvaartseffecten van de beleidswijziging in kaart. Hierbij wordt de traditionele kijk op welvaart verbreed: een laag inkomen heeft meer dan alleen financiële gevolgen. Verder biedt het project kennis voor de politiek-maatschappelijke discussie over de vermindering van gezondheidsverschillen tussen inkomensgroepen.
Meer informatie
Wilt u meer weten over dit project? Neem dan contact op met projectleider Christian Geppert. Het project is afgerond en gepubliceerd.
Dit project maakt deel uit van het onderzoeksprogramma Schaarste, welvaart en welbevinden.