Het brede-welvaartsbegrip volgens het SCP

Auteur: Jeroen Boelhouwer.
ISBN/ISSN/anders: 978 90 377 0794 6.
De publicatie is alleen als pdf beschikbaar.

Als bekend is hoe het met de economie gaat is nog niet per sé duidelijk hoe het met de maatschappij gaat.

Maatschappelijke vooruitgang moet ook afgemeten worden aan niet-economische aspecten van het leven, zoals sociale relaties, gezondheid en bijvoorbeeld het doen van vrijwilligerswerk.

Bij een brede kijk hoort bovendien niet alleen aandacht voor de feitelijke situatie waarin mensen zich bevinden, maar ook voor hun geluk en welbevinden.

Aandacht voor een brede kijk op hoe het met een land gaat is niet nieuw. De aandacht vertoont door de tijd wel pieken en dalen. Sinds het in 2009 verschenen rapport van de economen Stiglitz, Sen en Fitoussi, over het meten van ‘economische prestaties en sociale vooruitgang’ heeft de aandacht een nieuwe piek bereikt.

Bijzonder aan de recente aandacht voor een brede kijk op maatschappelijke vooruitgang is dat het meer dan voorheen weerklank vindt in de politiek. Het rapport in 2009 werd opgesteld in opdracht van de toenmalige Franse president Sarkozy en kreeg navolging van parlementaire initiatieven in onder meer het Verenigd Koninkrijk en Duitsland.

In 2015 is in de Tweede Kamer een tijdelijke parlementaire commissie ingesteld om onderzoek te doen naar ‘het breed welvaartsbegrip’. In juli heeft die commissie het SCP verzocht om ‘een overzicht op te stellen van de bij het planbureau reeds beschikbare informatie en de nu gaande relevante ontwikkelingen’.

Deze verkenning is daarvan de weerslag. Hierin wordt de huidige aandacht voor brede welvaart in een historische en internationale context geplaatst. Ook worden de raakvlakken geschetst die er zijn met de onderzoekslijnen van het SCP en met de bij het SCP meer gebruikelijke term `kwaliteit van leven’.

Deze verkenning is bedoeld om het huidige debat te voeden met een historische context en te laten zien welke inzichten er reeds bestaan. De verkenning sluit af met enkele uitgangspunten en discussiepunten voor het verder denken over brede welvaart en kwaliteit van leven. Deze zijn volgens het SCP van belang om een paar stappen vooruit te zetten in het denken over brede welvaart.

Over elk van de benoemde punten zijn uitgebreidere reflecties mogelijk dan in deze notitie mogelijk was. Het SCP zal zich ook de komende tijd inzetten om daaraan bij te dragen.

Gebruikte databestanden

• Statline (CBS)
• Stelsel van sociaal-statistische bestanden (CBS)
• Cohortonderzoek Onderwijsloopbanen van 5-18 jaar (Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Ondezoek (NWO) en de Programmaraad voor het onderwijsonderzoek (PROO) van het ministerie van OCenW)
• Culturele veranderingen in Nederland (CV)
• Enquête beroepsbevolking (CBS)
• Herkenningsdienstsysteem van het korps landelijke politiediensten
• Inkomenspanelonderzoek (CBS)
• Sociale positie en voorzieningengebruik allochtonen (SPVA)
• Survey integratie minderheden (SIM)
• Veiligheidsmonitor (ministerie van Veiligheid en Justitie (V&J)  en het CBS)
• Woningbehoefteonderzoek (Ministerie van VROM)
• Woononderzoek Nederland (BZK, CBS)