Op weg naar een nieuwe armoedegrens

Het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS), het Nationaal Instituut voor Budgetvoorlichting (Nibud) en het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) werken aan een nieuwe armoedegrens voor Nederland. Hiermee komen het CBS en het SCP tegemoet aan de wens om niet langer aparte cijfers te publiceren maar te komen tot één centrale maatstaf voor beleid en samenleving. In het tussenrapport ‘Op weg naar een nieuwe armoedegrens’ dat vandaag is gepubliceerd, beschrijven CBS, Nibud en SCP hun activiteiten en resultaten tot dusver en de stappen die zij de komende periode nog gaan zetten in de aanloop naar het eindrapport in 2024. 

Het fundament van de nieuwe armoedegrens is het minimaal benodigde budget om van te leven, zoals het Nibud dat in zijn minimumvoorbeeldbegrotingen voor verschillende huishoudens berekent. Om te bepalen of de middelen van huishoudens toereikend zijn, zal niet alleen worden gekeken naar hun besteedbaar inkomen maar ook naar hun vermogenspositie. Daarnaast zal rekening worden gehouden met de feitelijke uitgaven van huishoudens aan wonen, energie en (indien mogelijk) zorg. In het derde kwartaal van 2023 zal het CBS bovendien voor een representatieve groep Nederlandse burgers onderzoeken welke uitgavenposten zij als minimaal noodzakelijk zien. 

Commissie sociaal minimum
Het Nibud en het SCP zijn vertegenwoordigd in de Commissie sociaal minimum die in 2022 op verzoek van de Tweede Kamer door het kabinet is ingesteld. Deze commissie onderzoekt de hoogte en de systematiek van het sociaal minimum en stelt normen voor het bestaansminimum vast zodat deze als basis kunnen dienen voor beleid. Vandaag 30 juni heeft de commissie haar eerste adviesrapport aan minister Schouten voor Armoedebestrijding, Participatie en Pensioenen aangeboden. In het tussenrapport ‘Op weg naar een nieuwe armoedegrens’ geven het Nibud en het SCP een transparante beschrijving en verantwoording van de informatie die zij met de Commissie sociaal minimum hebben gedeeld. Hierbij gaat het om de nieuwe concept minimumvoorbeeldbegrotingen met peildatum 1 januari 2023 die het Nibud heeft opgesteld en samen met het SCP heeft getoetst onder focusgroepen. Daarnaast gaat het om een update van de armoedecijfers volgens het bestaande niet-veel-maar-toereikend-criterium van het SCP voor het jaar 2021.

Gezamenlijk eindrapport in 2024
De drie instituten presenteren de nieuwe armoedegrens in het tweede kwartaal van 2024 in een gezamenlijk eindrapport. Daarbij wordt armoede ook in een breder kader geplaatst. Armoede is niet alleen een kwestie van een tekort aan geld, maar manifesteert zich ook in bijvoorbeeld sociale uitsluiting, kansenongelijkheid, onzekerheid en wantrouwen jegens andere mensen en instituties.