Overdragen, delen en herstellen

In deze publicatie van het SCP staat de visie van de overheid op de verdeling van verantwoordelijkheden tussen de overheid en burgers centraal. Het SCP analyseerde daarvoor troonredes en regeringsverklaringen, maar ook nota’s, rapporten en adviezen. Die analyses laten zien dat er in de afgelopen tien jaar een golfbeweging zichtbaar is in de visies van de overheid op de verantwoordelijkheidsverdeling tussen overheid en burgers. Factoren die deze golfbeweging beïnvloeden zijn ideeën en verwachtingen ten aanzien van burgers, maar ook economische en maatschappelijke ontwikkelingen en de toegenomen urgentie van grote opgaven, denk daarbij aan klimaat, vergrijzing en corona.

De laatste tijd is er binnen de rijksoverheid meer aandacht voor het betrekken van burgers bij beleid. Maar krijgen burgers ook echt meer zeggenschap? Uit dit rapport blijkt dat er in de periode 2011-2022 beperkte ruimte voor burgers was in termen van zeggenschap: zij worden weinig betrokken bij de ontwikkeling van beleid, terwijl de overheid wel veel van burgers verwacht bij de uitvoering ervan. Daarom waarschuwt het SCP: als je naast andere partijen ook burgers echt zeggenschap wil geven, betrek ze dan vanaf de start en niet uitsluitend bij de uitvoering.