Sociale cohesie
Sociale cohesie is van belang voor een gezonde en goed functionerende samenleving. Het is de lijm die mensen verbindt, welke achtergrond, overtuigingen of status ze ook hebben. Sociale cohesie kan beïnvloed worden door verschillende zaken. Door toekomstige veranderingen in de bevolking, zoals vergrijzing en migratie. En ook door maatschappelijke ontwikkelingen, bijvoorbeeld digitalisering en sociale ongelijkheid.
Al zolang er aandacht is voor sociale cohesie, zijn er zorgen over. Wanneer mensen niet op elkaar lijken in hun gewoonten, opvattingen en belangen, kan het lastiger zijn zich verbonden te voelen. Dit roept de vraag op wat de consequenties zijn voor sociale cohesie – nu en in de toekomst.
Dit dossier geeft een overzicht van de kennis van het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) over sociale cohesie in Nederland. Deze kennis is onderverdeeld in vijf thema’s:
Videoserie 'Spiegel van de samenleving'
Zijn gezamenlijkheid en verbinding belangrijk? "Ja natuurlijk, superbelangrijk! Alles gaat erom dat je jezelf niet inkapselt in je eigen silo”
Bij het SCP staan mensen centraal. Onze onderzoeken gaan over alle inwoners van Nederland. Voor de zesdelige videoserie Spiegel van de samenleving vroegen we verschillende mensen hoe zij kijken naar samenleven in Nederland. Dit is de aflevering waarin we Sudir, Frank en Albertine vragen wat voor hen belangrijk is.
Een oudere, witte vrouw zit in een woonkamer.
ALBERTINE: "Ik wil eigenlijk 100 worden om nog veel mee te maken en kritiek te leveren."
VOICE-OVER: "Wij zijn het Sociaal en Cultureel Planbureau. We vinden het belangrijk dat keuzes van politiek en overheid goed aansluiten bij het dagelijks leven van mensen. Daarvoor moet je weten hoe het gaat met Nederland en de mensen die er wonen. We onderzoeken en verklaren het vanuit het perspectief van de samenleving. Wat is voor jou belangrijk als het gaat om samenleven? We vragen het aan Sudir, Frank en Albertine."
ALBERTINE: "Eerlijkheid tegenover elkaar."
Een witte man van rond de zestig zit in een kantoorruimte. Hij draagt een bril.
FRANK: "Harmonie. Naar elkaar luisteren."
Een man van kleur van in de dertig zit in een fotostudio. Hij draagt een gebreide muts en hij heeft een baard.
SUDIR: "Ook al heeft je buurman een andere etniciteit, dat je je nog wel inleeft in zijn cultuur en zijn normen en waarden."
ALBERTINE: "Dat mensen elkaar met rust laten. Je kan leven zoals je wil.
Dat vind ik heel belangrijk."
FRANK: "Dat er veel met elkaar van gedachten gewisseld wordt. Niet alleen maar polariseren. Maar ook: wat bedoelt iemand? Hoe zit iemand erin?"
SUDIR: "Ook al ben je het er totaal niet mee eens. Dat kan, maar je hebt er wel begrip voor."
ALBERTINE: "'Hoe kan jij aan die waarden bijdragen?' Mensen niet voor de gek houden met zogenaamde vriendelijkheid. Maar als er in een gesprek iets voorkomt en dat je dan je mening geeft en dat ze daar iets aan hebben, dat heb ik wel meegemaakt."
SUDIR: "Ik ben niet zo nukkig dat ik dan denk: nee, ik heb gelijk. Je verandert, als mens, en de maatschappij verandert. Het is wel heel naïef om te blijven hangen in de gedachtes die je hebt."
FRANK: "Mensen moeten zich vrij voelen om dát te doen waarvan ze denken: dit heeft de meeste impact. Dat gebeurt niet altijd. Mensen worden ook door het systeem weleens gedwongen dingen te doen waarvan ze zeggen: 'Ik had liever wat anders gedaan. Maar ja, ik moet overleven.'"
SUDIR: "Iemand die homoseksueel is of zo. Lekker boeiend. Wat maakt dat jouw probleem? Laat iemand gewoon lekker zijn leven leven. Als 'ie gelukkig is. Je hebt er toch geen last van? Dat snap ik dan niet. Wat is jouw issue ermee?"
Frank zit achter een laptop op een kantoor.
FRANK: "'Ja,' is mijn antwoord op deze vraag: 'Is gezamenlijkheid en verbinding belangrijk voor je?' Superbelangrijk, natuurlijk! Het gaat erom dat je jezelf niet inkapselt in je eigen silo."
SUDIR: "Why can't we all just get along? Het is echt zo'n standaardzinnetje. Maar het is wel iets wat ik heel vaak in mijn hoofd heb als ik dan weer iets lees op Twitter of op het nieuws voorbij zie komen."
ALBERTINE: "Ja natuurlijk, dat is heel belangrijk. Met je kleinkinderen, met je kind, met je familie."
SUDIR: "Racisme is best wel een zwaar punt en dat koppel ik zelf ook wel vaker nu. Maar dat komt soms wel verrassend uit de hoek van mensen. Maar dat geeft wel een soort van een podium om het te kunnen bespreken."
ALBERTINE: "Ik kan niet denken voor een hele groep of hoe het zou moeten, of wat dan ook. Je kan een voorbeeld zijn met hoe je bent."
Het logo van het Sociaal en Cultureel Planbureau verschijnt.
Beeldtekst:
50 jaar spiegel van de samenleving
Podcastserie Samenleven, nu en in de toekomst
Hoe vinden inwoners van Nederland dat wij in ons land met elkaar omgaan? Deze vraag stelt podcastmaker Peter de Ruiter in onze podcastserie Samenleven, nu en in de toekomst. En hoe zien zij de toekomst van het samenleven? In de vier afleveringen spreekt De Ruiter verspreid door heel Nederland met jongeren en ouderen. Het resultaat is een mix van ervaringen, meningen en toekomstvisies. Luister hier alvast de eerste aflevering over Limburg.
"Het is heel gewoon om anders te zijn." - Angelos